Grote aantallen ganzen gekleurringd in Nederland in 2009

Nooit eerder werden in Nederland zoveel Grauwe Ganzen geringd als in de zomer van 2009. Tussen eind mei en half juli werden 1024 Grauwe Ganzen met een donkergroene halsband en/of met een donkergroene pootring gemerkt. Daarnaast werden nog eens 105 Canadese Ganzen, 24 Boerenganzen, 7 Indische Ganzen en 33 Brandganzen gekleurringd. Deze dragen eveneens donkergroene halsbanden en/of pootringen. Het ringen  vond plaats in het kader van verschillende onderzoeksprojecten die tot doel hebben meer informatie te verzamelen over de in Nederland broedende ganzen. Deze onderzoeken vonden plaats in nauwe samenwerking met Alterra, Bureau Waardenburg, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Deels gaat het ook om al langer lopend onderzoek aan Grauwe Ganzen dat in 1990 werd opgestart door Maarten Loonen en is voortgezet door Berend Voslamber en anderen. Het kleurringen van Brandganzen vond plaats door Henk van der Jeugd in de Jan Durkspolder bij Eernewoude Fr..

Tot dusverre was het aantal locaties waar Grauwe Ganzen werden geringd beperkt. Vooral de grote serie aflezingen van de intensief gevolgde populatie in de Ooijpolder heeft inmiddels veel inzichten opgeleverd in de factoren die de populatieontwikkeling beïnvloeden, en hebben tevens eerste berekeningen met populatiemodellen mogelijk gemaakt. De Ooijpolder kan echter niet direct model staan voor het hele land; daarvoor zijn er binnen Nederland te grote verschillen in trekgedrag en populatieontwikkelingen. Vooral in het westen van het land werden tot dusverre nog geen populaties gevolgd, en juist daar konden nu afgelopen zomer grote aantallen vogels worden gevangen en geringd (figuur 1). Naast een groot aantal Grauwe Ganzen werden dit jaar voor het eerst ook een aantal Boerenganzen met halsbanden uitgerust. Reden om ook Boerenganzen te ringen is dat er eigenlijk niets bekend is over de bewegingen van deze dieren door ons land. Iedereen zegt altijd dat "die witte vogels altijd op die ene plek zitten". Maar is dat ook zo? De eerste resultaten laten al zien dat ze ook gewoon met de Grauwe Ganzen meevliegen en zo ver van hun ringplek op kunnen opduiken. Zo is de vogel met halsband SEX die in De Nek bij Schellinkhout werd geringd al op meerdere plekken in de kop van Noord-Holland afgelezen (figuur 2). De verste plek ligt in de Westerlanderkoog in de Wieringermeer, op c. 30 kilometer van de ringplek.

Let ook op geringde Indische Ganzen! Bij Arkemheen werden deze zomer voor het eerst vogels van pootringen voorzien. Tenslotte zijn er voor het eerst op grotere schaal Canadese Ganzen met halsbanden geringd. De eerste Canadese Gans, een adult mannetje met jongen, werd al in 2007 in de Millingerwaard in de Ooijpolder geringd en leverde al enige inzichten in de omzwervingen van de vogels die in klein aantal in de Ooijpolder broeden. In 2008 werden 9 volwassen en 14 jonge vogels
geringd bij Arkemheen. Daarvan zijn tot nu toe slechts enkele waarnemingen binnengekomen. De vogels blijven veel in de buurt van de ringplek, maar doken dankzij de oplettendheid van een Belgische aflezer ook op in Flevoland. Verder moest Trinus Haitjema terugkomen uit Estland om een vogel af te kunnen lezen in de Makkumer Noordwaard. Het lijkt er sterk op dat veel waarnemers zich er niet van bewust zijn dat er geringde Canadese Ganzen rondlopen. Ook voor deze soort is extra oplettendheid dus gewenst, zeker nu ook in 2009 nieuwe vogels werden geringd. Het gaat om 8 individuen (2 adulte en 6 jongen uit 2 families) in de Millingerwaard, 1 vogel in het Gruisveld bij Westzaan en 96 vogels bij de Wolddeelen te Haren Gr. De laatste groep bestaat op grond van eerdere aflezingen deels uit Duitse vogels, en prompt werden enkele van onze halsbanden onlangs dan ook al bij de oosterburen afgelezen! Daarnaast verblijft een groot aantal van de Wolddeelen-ganzen in de omgeving van de Blauwe Stad/Tjamme in Oost-Groningen (waarnemingen André Boven).

Oproep

Bij deze willen we iedereen die ganzen met halsbanden en/of pootringen ziet vragen deze te melden via de website www.geese.org. Dit biedt als voordeel dat ook direct de ringgegevens en de overige tot dan toe gedane waarnemingen kunnen worden bekeken. Als er problemen zijn met het inloggen of invoeren zijn wij uiteraard steeds bereid u daarbij te helpen.

Ringplekken 2009
Figuur 1. Overzicht van ringplaatsen in Nederland. Hoe groter de stip hoe meer ganzen geringd. Op de rode plekken is (ook) in 2009 geringd.

 

Grauwe gans
Figuur 2. SEX samen met Grauwe Ganzen in de Westerlanderkoog op Wieringen, 090909 Wiepko Lubbers.